چکیده:
محمد بن ابراهیم معروف به ابن طباطبا از علویانی بود که در زمان مأمون قیام کرد. دلایل و انگیزههای این قیام دعوت مردم به کتاب خدا و سنت پیامبر، مخالفت با حکومت عباسیان و اعاده حکومت به خاندان علوی بود. در ابتدا نصر بن شبیب که یکی از شیعیان بود، ابن طباطبا را به جزیره دعوت کرد تا قیام را ازآنجا شروع نماید اما به علت اختلاف با عشیرهاش از یاری با ابن طباطبا سر باز زد. سپس ابن طباطبا با ابوالسرایا هم بیعت شدند و در کوفه مردم را گرد خود جمع نمودند تا قیام خود را آغاز نمایند. ابن طباطبا شکست سختی بر والی کوفه وارد کرد. در این زمان افرادی از سوی حسن بن سهل برای سرکوبی قیام ابن طباطبا فرستاده شدند که شکست خوردند. بعدازاین نبرد ابن طباطبا فوت کرد و رهبری قیام به دست ابوالسرایا و محمد بن محمد بن زید اداره شد و در جنگ بعدی با عبید بن محمد مروردی نیز پیروز میدان شدند و سپس عاملان خود را به کوفه، یمن، اهواز، بصره و مکه فرستادند. خبر مغلوب شدن سپاه عباسیان و فتوحات ابوالسرایا سبب شد تا هرثمه بن اعین به جنگ با ابوالسرایا و محمد بن محمد بن زید فرستاده شود که شکست سختی از طرف هرثمه بر آنان تحمیل شد بهطوریکه مجبور به فرار از کوفه شدند و در جلولاء، توسط حماد کندغوش دستگیر و به نزد حسن بن سهل فرستاده شدند. به دستور مأمون گردن ابو السرایا زده شد و محمد بن محمد بن زید نیز بعد از مدتی شهید شد. در این قیام از امام رضا (ع) هم دعوت شده بود که ایشان نپذیرفتند
pdf دانلود مقاله واکاوی و تبیین علل و نتایج قیام ابن طباطبا و ابو السرایا در دوره عباسیان (247 KB)