چکیده:
تزکیه از بنیادیترین مباحثی است که نهجالبلاغه به آن میپردازد و موضوع این نوشتار «تزکیه نفس از دیدگاه نهجالبلاغه» است. واژه تزکیه در لغت به معنای رشد و نمو دادن است و از آنجا که این رشد معنوی و درونی انسان است و لازمه پاکی و تطهیر باطن میباشد از اینرو معنای تطهیر و پاک گردانیدن را نیز برای این واژه به کار بردهاند. امام علی (ع) جایجای نهجالبلاغه در آستانه جنگ، بستر بیماری، مسجد، بازار و ... همواره مردم را به رعایت اخلاق دعوت مینمایند. تزکیه هدف و خلاصه کار تمامی انبیاء است که همواره مورد توجه بوده و طبق فرمودههای پیامبر اکرم (ص) «همانا من برای تکمیل نیکوییهای اخلاق مبعوث شدهام» روشن میشود که تزکیه، اصل مشترکی است که در همه شرایع وجود دارد و پیامبر اسلام برای به کمال رساندن آن مبعوث شدهاند و اخلاق همان چیزی است که زیربنای رفتارهای اجتماعی را تشکیل میدهد؛ لذا تزکیه اصل مسلّم انسانسازی است که باید به آن اهمیت ویژهای داد. هدف از این تحقیق استخراج مبادی و اصول کلی و خطوط فکری و الگوهای عملی تزکیه نفس از سخنان گوهربار امیرالمؤمنین (ع) از نهجالبلاغه میباشد و اهمیت تزکیه نفس آنجاست که امام علی (ع) که خود طلایهدار تزکیه و اخلاق نیکو برای مردم بودند در خطبهها، نامهها و حکمتهای نهجالبلاغه بهصورت پراکنده مردم را به اصلاح خویش فراخواندهاند. در نهجالبلاغه مراحل تزکیه و عوامل و موانع آن بهروشنی بیان شده است که از مراحل آن: تفکر، توجه به کرامت انسانی، مشارطه و ... است و از عوامل مهم تزکیه میتوان به رعایت تقوی الهی اشاره کرد و از موانع آن به پاکیزه گرداندن نفس از حسد، کبر، عجب و ... اشاره نمود. در این تحقیق سعی شده است به شناختی کلی از تزکیه نفس، مهمترین موانع و عوامل و ... از دیدگاه حضرت علی (ع) و طبق فرمودههای گهربار ایشان پرداخته شود.