چکیده:
تجاوز از حد را در رفتار و اعمال انسان «اسراف» گویند. در آموزه‌های زندگی ساز اسلام، اسراف یکسره ممنوع است و این ممنوعیت همه ابعاد زندگی انسان را فرا می‌گیرد یعنی همه مردم در تمامی شئون و در هر زمان و مکان موظف‌اند اصل عدم اسراف را رعایت کنند. نعمت‌های الهی امانت‌هایی هستند که خداوند برای رشد و تعالی انسان‌ها در اختیار آن‌ها نهاده است، پس از بهره‌برداری از نعمت‌ها باید همسوی با اوامر الهی و در جهت سعادت جاودانی انسان باشد. اسراف برهم زننده اعتدال و به وجود آوردنده فساد در عالم است البته این فساد در امور فردی زودتر قابل اصلاح است اما آنگاه که جنبه اجتماعی پیدا کرد به‌سختی قابل اصلاح خواهد بود. تعالیم حیات‌بخش اسلام راه نجات انسان‌ها را از چنین معضلی در اعتدال و میانه‌روی می‌داند اسلام در همه امور دینی و دنیوی اعتدال و دوری از افراط و تفریط را توصیه می‌کند اگر اسراف را نمی‌پسندد نقطه مقابل آن را یعنی تقتیر را هم روا نمی‌دارد و تنها امتیاز و برتری را در رعایت قصد و اعتدال یا حد میانه می‌داند. در این رساله آنچه بیشترین همت نویسنده را شکل می‌داده، تبیین و توضیح این مدعا بر اساس معارف قرآن و حدیث و توفیق از خداوند است.
مقالات مرتبط:
جلوه‌های اسراف از دیدگاه قرآن، زری پیشگر، بینات، زمستان 1384، شماره 48، (19 صفحه، از 37 تا 55).
فصول پایان‌نامه:
این تحقیق در هفت فصل ارائه شده است:
فصل اول
* بیان مسئله
* اهمیت تحقیق
* اهداف تحقیق
* فرضیه‌های تحقیق
* روش تحقیق
* پیشینه‌ی تحقیق
فصل دوم: «اسراف و تبذیر، ارتباط آن‌ها با واژه‌ی اتراف، افراط، تعدی، طغیان، ظلم، فساد»
* اسراف
* تبذیر
* اسراف و اتراف
* اسراف و افراط
* اسراف و تعدی
* اسراف و طغیان
* اسراف و ظلم
* اسراف و فساد
فصل سوم: «مالکیت»
* مالکیت مطلق از آن خداوند است
* محدودیت‌های مالکیت و تصرف
* حفظ مال و بهره‌گیری صحیح از آن
فصل چهارم: «انگیزه‌های مصرف»
* انگیزه‌های مثبت مصرف
* انگیزه‌های منفی مصرف
فصل پنجم: «مصادیق اسراف در قران»
* اسراف در امور مالی
* اسراف در امور غیر مالی
فصل ششم: «آثار و پیامدهای اسراف»
* ضعف ایمان
* کفران نعمت
* عذاب و بلاهای دنیوی
* فقر
* فاصله‌ی طبقاتی
* فساد و تباهی در زمین
* کیفر اخروی
فصل هفتم: «اعتدال و میانه‌روی»
* گفتار مرحوم احمد نراقی درباره‌ی اعتدال
* واژه‌ی قصد در قرآن و حدیث
* روایاتی از معصومین (ع) درباره‌ی قصد میانه‌روی
* اقتصاد و میانه روی در نهج‌البلاغه
نتیجه‌گیری.
