چکیده:

بدعت راهی اختراعی در دین است که شبیه روش شرعی است و شخص مبتدع آن را به قصد زیاده‌روی در عبادت خدای سبحان انجام دهد. اسلام در امر بدعت بسیار سخت گرفته است، زیرا مبتدع در مکان شارع قرار می‌گیرد و با این کارش گوئی به تصحیح اشتباه و خطای پروردگارش می‌پردازد. همچنین بدعت‌گذار دین را ناقص می‌داند و در پی تکمیل آن است. بدعت‌ها گمراهی و مردود هستند، عاقبت آن آتش جهنم است و موجب تحریف در دین می‌شود. مساجد که در اسلام جایگاه ویژه‌ای دارند از گزند بدعت‌ها مصون نمانده‌اند. در مساجد اهل سنت سنندج نیز بدعت‌های فراوانی دیده می‌شود که می‌توان آن‌ها را در دسته‌هایی تقسیم کرد. گاه بدعت مربوط به اذکار است؛ مانند خواندن ذکر و قرآن و دعا با صدای بلند و به صورت جمعی، سماع (قص)، طبل زدن و کف زدن در ذکر، استحضار جسم و روح اولیاء، تغییر و اضافه کردن به اذکار مأثور، تحریف اسماء الله. برخی از بدعت‌ها در اذان روی می- دهند؛ مانند اضافه کردن اذکار و اشعار به اذان و اقامه، تغییر و اضافه کردن به دعای بعد از اذان، مسح تغنی و تمطیط در اذان «أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّه» دو چشم با انگشتان شست هنگام شنیدن قول در نماز جماعت، جمعه و عیدین نیز بدعت‌های زیادی مشاهده می‌شود؛ (مانند ذکر قبل از جماعت) بین اذان و اقامه به صورت جمعی و با صدای بلند، اعتقاد به سنت بودن قیام برای جماعت هنگام بیان از امام «اسْتَوُوا، وَلَا تَخْتَلِفُوا» در جواب گفته‌ی «عَلَینَا وَعَلَیکَ الرَّحمَه» قول، «قد قامت الصلوه» قول قبل «لا اله الا الله» به صورت جمعی قبل از بیان تکبیره‌الاحرام، جهر به نیت، ذکر «لا اله الا الله» ذکر از رفتن به رکوع، خواندن سوره‌ی کهف یا سوره‌های دیگر با صدای بلند یا از طریق بلندگو، گفته‌های مؤذن (مترجم) قبل و حین خطبه، سه خطبه‌ای شدن جمعه و عیدین، نماز سنت قبل و بعد از نماز عید. گاه بدعت‌ها مربوط به مراسم برگزار شده در مساجد هستند؛ مانند مراسم میلاد پیامبر (ص)، مراسم جشن اسراء و معراج، مراسم جشن نیمه‌ی شعبان، مراسم تعزیه در مساجد. در ماه مبارک رمضان نیز بدعت‌های مانند التزام به اذکار معین بین رکعات تراویح، صلوات شمارشی بر پیامبر، نیت روزه‌ی فردا به صورت جمعی و با امر امام و تسحیر رایج هستند. بخشی از بدعت‌ها نیز در گروه بدعت‌های عمومی یا متفرقه قرار می‌گیرند؛ مانند خرفه‌ی مساجد، قبور در مساجد، دست کشیدن و بوسه زدن بر در و دیوار مساجد، منتسب ساختن مساجد به برخی از فرق، مشخص کردن جایی از مسجد برای خود، ترک جمعه و جماعت به دلیل بدعت یا فسق امام، تغییر کاربری یا فروش مکان وقفی مسجد، ثبت و حک نام واقف بر در و دیوار مساجد، استخاره، غیب‌گوئی و فال‌گیری با قرآن. در کل می‌توان بیان کرد که بسیاری از موارد ادعائی، مصداق معیارهای بدعت بوده و در نتیجه بدعت محسوب می‌شوند، اما برخی از این موارد مانند قنوت در نماز صبح، تبلیغ رساندن صدای امام به مأمومین، «قَدْ قَامَتِ» در جواب مقیم، هنگام گفتن «أَقَامَهَا اللَّهُ وَأَدَامَهَا» احیای شب عیدین، صلاه التسبیح، قول و ... هرچند در دلایل دارای ضعف هستند برداشتی خطا از بدعت هستند و نمی‌توان آن‌ها را «الصلوه» بدعت نامید.

نوشتن دیدگاه