چکیده:

 یکی از مسائل مسلم حقوق اسلامی که مورد تصریح قانون مجازات جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته، مسئله قصاص عضو است. این مسئله در فقه اسلامی، مورد تأیید ادله اربعه (آیات قران، روایات، عقل و اجماع) که منابع اصلی استنباط هستند قرار گرفته است. ولی مسائل مستحدثه در عصر حاضر اجرای این حکم الهی را با مشکل مواجه کرده است، به همین خاطر مسئله امکان و امتناع قصاص عضو از مسائل مبتلابه جامعه امروز ایران است. تحقیق حاضر به بررسی فقهی و حقوقی این مسئله با روش استنباطی و استنادی پرداخته و به نتایج زیر دست یافته است:1- قصاص عضو از جمله احکام متغیر بوده که قابلیت تغییر با توجه به مقتضیات زمان و مکان را دارد و اصل تبعیت آن از مصالح زمان و مکان مانند سایر احکام متغیر الهی تقریباً یک اصل پذیرفته شده در دین اسلام است.2- قصاص عضو را می‌توان مانند سایر احکام کیفری برای حفظ مصلحت نظام اسلامی اجرا نکرد.3- با توجه به اعتراض مجامع بین‌المللی حقوق بشر علیه مجازات‌های بدنی (قصاص عضو نیز از جمله آن‌هاست) می‌توان این کیفر را برای جلوگیری از وهن دین و اهانت به ساحت مقدس اسلام اجرا نکرد.4- استیذان از ولی امر در انجام قصاص عضو به نظر لازم می‌آید تا جایی که ولی امر یا حاکم اسلامی می‌تواند بنا به مصالحی از اجرای آن جلوگیری به عمل آورد.

کلیدواژه‌ها: امكان و امتناع، قصاص عضو، مصلحت نظام، حقوق بشر، زمان و مكان.

فصول پایان‌نامه:

 این تحقیق در پنج فصل ارائه شده است:
فصل اول: «كليات»
* واژه‌شناسی
* ماهيت قصاص عضو (حق يا حكم)
* سابقه تاريخي قصاص عضو
فصل دوم: «امكان قصاص عضو»
* فلسفه و ادله قصاص عضو
* شرايط ثبوت قصاص عضو
* شرايط اجراي قصاص عضو
فصل سوم: «امتناع قصاص عضو»
* موارد سقوط قصاص عضو
* تأخير موقت اجراي قصاص عضو
* زایل شدن شرايط قصاص در زمان اجرا
* ضرورت‌های جديد
فصل چهارم: «تأثير زمان و مكان بر قصاص عضو»
* مفهوم و قلمرو تأثيرگذاري زمان و مكان
* تاريخچه تأثيرگذاري زمان و مكان بر قوانين جزايي اسلام
* چگونگي تأثیرگذاری زمان و مكان
فصل پنجم: «كيفرهاي جايگزين»
* حبس (زندان)
* ديه يا مجازات مالي
نتیجه‌گیری.

نوشتن دیدگاه