چکیده:

 این رساله با عنوان «بررسی تطبیقی احساس گناه در قرآن و روان‌شناسی» آمده است. در این پایان‌نامه نخست به جداسازی گناه و احساس گناه و تعریف احساس گناه و بیان انواع آن اشاره‌ شده است. در بخش اول از فصل دوم به بررسی عوامل ایجاد احساس گناه در قرآن مانند محرومیت اجتماعی و طرد شدن توسط دیگران، از بین رفتن نعمت، دلبستگی غیر خدا و پرستش غیر او، دیدن و درک کردن آیات الهی، سوء تدبیر در مورد کارها، قضاوت عجولانه، ترک اولی و همچنین آثار احساس گناه در قرآن مانند پشیمانی، تغییر عقیده و باور، درخواست توبه، ادای کفاره گناهان، فروافتادن پرده‌های خودخواهی و هوای نفس، آگاهی از عیوب خویشتن، اعتراف نزد خداوند، توجه خاص به حقوق فقراء، تواضع در برابر حق و پیامبران، دوری گزیدن از سوء تدبیر، پذیرفتن اشتباهات خود و سعی در اصلاح آن‌ها پرداخته شده است. در بخش دوم از فصل دوم به عوامل احساس گناه در روان‌شناسی مانند عوامل روانی که شامل احساس حقارت، کمال‌گرایی مفرط، سست بودن عزت‌نفس و اعتماد به ‌نفس، عوامل بیولوژیک مثل انواع بیماری‌ها، عوامل خانوادگی مثل تحکم و سختگیری و عدم ‌حمایت پدر و مادر از فرزندان، عوامل اجتماعی مثل تعارض و رعایت نکردن ضوابط و معیارهای اجتماعی، عوامل عقیدتی مثل باورهای غلط و تحلیل و تفسیر ما از امور، عوامل فرهنگی مثل سختگیری بیش از حد در آموزش و پرورش و تبلیغات غلط پرداخته شده است؛ و در ادامه بعضی از آثار احساس گناه در روان‌شناسی مانند آثار جسمانی مثل بیماری‌های قلبی-عروقی و کاهش ایمنی جسم، آثار روانی مثل اضطراب و افسردگی شدید، ناامیدی از رحمت الهی، آثار اجتماعی مثل مصرف مواد مخدر، روی آوردن به انواع جرائم و جنایات بیان شده است در فصل سوم راه‌های درمان احساس گناه در قرآن مانند بازسازی ارتباط با خدا از قبیل توبه، ایمان، توکل و عبادات، دعا و قرائت قرآن و بازسازی فکری- اعتقادی آمده است؛ که با انجام منظم و مرتب این عبادات افراد، کمتر دچار گناه و پیامدهای ناشی از آن می‌شوند؛ و سپس راه‌های درمان احساس گناه در روان‌شناسی مانند بازسازی فکری، بازسازی و تقویت اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس، جایگزینی افکار مثبت به جای منفی، خوش‌بینی و بازسازی منبع کنترل و راه‌های تخلیه احساس گناه بیان شده است. برآیند این پژوهش آن است احساس گناه در روان‌شناسی دارای آثار روانی منفی فراوانی می‌باشد و اثر سازنده‌ای در بر ندارد و موجب تباهی نیروهای افراد و جامعه می‌شود؛ اما احساس گناه در قرآن، از جهت این‌که باعث بیداری فرد و آگاهی او به انجام وظایفش و نیز جبران خطاهایش می‌شود؛ امری مثبت و دارای آثار مطلوب روانی است و فرد نه تنها دچار بیماری روحی و روانی نمی‌گردد، بلکه ارتباطش با خداوند و خودش بهتر و قوی‌تر می‌شود و در نتیجه‌ی ارتباط خوب با خدا و داشتن امید به رحمت او و رسیدن به آرامش به رشد و تعالی و پیشرفت نائل می‌شود.

کلیدواژه‌ها:گناه، احساس گناه، عذاب وجدان، قرآن، روان‏شناسی.

فصول پایان‌نامه:

 این تحقیق در سه فصل ارائه شده است:
فصل اول: «شناخت مفاهیم بنیادین»
* معنای لغوی
* تعاریف اصطلاحی
* احساس گناه
* بسامد واژه‌های گناه در قرآن کریم
* واژه‌های بیانگر گناه در روایات
* اقسام گناه
فصل دوم: «عوامل و آثار احساس گناه در قرآن و روانشناسی»
* بخش اول: عوامل و آثار احساس گناه در قرآن
* بخش دوم: عوامل و آثار احساس گناه در روانشناسی
* بخش سوم: پیامد احساس گناه در روانشناسی
فصل سوم: «راه‌های درمان احساس گناه مرضی از دیدگاه قرآن و روانشناسی»
* راه‌های درمان احساس گناه مرضی از دیدگاه قرآن
* راه‌های درمان احساس گناه در روانشناسی
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری پایان‌نامه.

نوشتن دیدگاه