چکیده:
تاریخ‌نگاری اسلامی به‌عنوان یکی از شاخه‌های مهم و تأثیرگذار در علوم اسلامی همواره در تلاش بوده تا وقایع و حوادث عصر اسلامی را گزارش و مورد ارزیابی قرار دهد. تفرقه و پراکندگی مسلمانان پس از رحلت پیامبر خاتم (ص) و ظهور فرقه‌ها و گروه‌بندی‌های مذهبی و سیاسی موجب گردید تا در کنار مورخانی که همواره در تلاش بودند تا رسالت انسانی خود را در ثبت وقایع بر مدار علم و انصاف به انجام رسانند، برخی از مورخان با تکیه بر علایق مذهبی و سیاسی خود در بیان و نقل گزارش‌ها جانب انصاف را رعایت نکرده و به چینش حوادث بر پایه امیال خود دست زنند و از نقل گزارش‌هایی که با اهداف آنان همخوانی نداشت، بپرهیزند و در این راه گاه به جعل و تحریف تاریخ رو آورند. در میان گزارش گران و تاریخ‌نگاران عثمانی و شیعی نیز کسانی بودند که تعصبات مذهبی و سیاسی در آن‌ها موجب گردید تا از نقل منصفانه حوادث فاصله گرفته و از انجام رسالت تاریخی خود سر باز زنند. در این نوشتار تلاش گردیده تا پس از معرفی دو جریان سیاسی و مذهبی عثمانیه و شیعه و سیر تطور آن دو در قرون نخستین اسلامی به گزارش گزارشگران عثمانی و شیعی دو قرن نخست در بیان حوادث حکومت امام علی (ع) پرداخته شود و آن دسته از گزارش‌های این دو گروه از تاریخ‌نگاران را که متأثر از جریان‌های سیاسی و اعتقادی‌شان بود را مورد توجه قرار دهیم.
کلیدواژه‌ها:عثمانیه، شیعه، تاریخ‌نگاری، علی، عثمان، بیعت، جمل، صفین، نهروان.
فصول پایان‌نامه:
این رساله در چهار فصل تبیین شده است:
فصل اول: «کلیات»
* مفاهیم
* مروری بر تاریخ‌نگاری اسلامی
* عثمانیه و شیعه در دو قرن نخست
فصل دوم: «تاریخ‌نگاران عثمانی در دو قرن اول هجری»
* تاریخ‌نگاران عثمانی از «عبدالله بن زبیر بن عوام» تا «سیف بن عمر تمیمی» (11 مورد)
فصل سوم: «تاریخ‌نگاران شیعه در دو قرن اول هجری»
* تاریخ‌نگاران شیعه از «علقمه بن قیس» تا «ابان بن عثمان احمر بجلی» (20 مورد)
فصل چهارم: «گزارش‌های تاریخ‌نگاران عثمانی و شیعه»
* گزارش‌های تاریخ‌نگاران عثمانی
* گزارش‌های تاریخ‌نگاران شیعی.
