چکیده:
هدف از پژوهش حاضر، پاسخ‌یابی به این سؤال است که پیامبر اسلام (ص) در آغاز ایجاد جامعه اسلامی چه اقدامات مهمی را برای تأمین وحدت سیاسی مدینه انجام داده و در مقابله با عوامل بروز ناآرامی‌های داخلی از چه شیوه‌هایی استفاده نموده است؟ تحقیق حاضر با استفاده از روش کتابخانه‌ای انجام یافته و مباحث آن در پنج فصل تنظیم شده است: فصل اول، اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شهر مدینه را قبل از هجرت پیامبر اسلام بدان شهر و در زمان ایجاد جامعه اسلامی مورد بررسی قرار می‌دهد. فصل دوم، اختصاص به سلسله اقدامات رسول اکرم (ص) برای تأمین وحدت سیاسی مدینه دارد و در فصل سوم، به امنیت مدینه و عوامل تهدید کننده امنیت مدینه پرداخته می‌شود. فصل چهارم، شیوه‌های برخورد پیامبر با عوامل تهدید کننده امنیت مدینه را بررسی می‌کند و نهایتاً فصل پنجم به نتیجه‌گیری موضوعی و مفهومی از تحقیق می‌پردازد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می‌دهد، یهودیان، منافقین و اختلافات قبیله‌ای مهم‌ترین عوامل داخلی تهدید کننده امنیت مدینه محسوب می‌شدند. پیامبر اکرم (ص) از همان ابتدا، قراردادها و پیمان‌های دوجانبه‌ای را با یهودیان ساکن مدینه منعقد نمود و بدین ترتیب روابط میان مسلمانان و یهودیان در مدینه تنظیم گردید؛ و تا زمانی که این قراردادها از طرف یهودیان رعایت می‌شد، آنان زندگی آرامی را در کنار مسلمانان می‌گذراندند و تنها در موارد نقض قرارداد، پیامبر (ص) با آن‌ها برخورد می‌نمود. در رابطه با برخورد پیامبر با منافقین موجود در مدینه باید گفت که پیامبر (ص) از برخورد قهرآمیز با آنان خودداری کرده است و تلاش داشته تا فتنه‌ها و آسیب‌های آنان را دفع و خنثی نماید. پیامبر اسلام مواقع بروز اختلاف بین قبایل که از طرف یهود و منافقین صورت می‌گرفت، با بیان توطئه دشمن و تلاش آنان در ایجاد تفرقه بین مسلمانان، آن‌ها را به وحدت و دوستی با یکدیگر در سایه اسلام دعوت می‌نمود؛ اما در رابطه با عوامل خارجی تهدید کننده امنیت مدینه می‌توان دو گروه مشرکین قریش و هم‌پیمانان آن‌ها و نیز قبایل اطراف مدینه اشاره کرد. مسلماً پیامبر اکرم (ص) با این عوامل نیز برخورد می‌نموده است، اما آنچه در این برخوردها جلب‌توجه می‌کند، جنبه تدافعی بودن برخورد پیامبر با عوامل خارجی است.
کلیدواژه‌ها:محمد (ص)، پیامبر اسلام، وحدت اسلامی، صدر اسلام، مدینه، امنیت، رسالت سیاسی.
فصول پایان‌نامه:
این پایان‌نامه در پنج فصل نگارش شده است:
فصل اول: «اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی یثرب در آستانه ایجاد جامعه اسلامی»
* موقعیت جغرافیایی شبه‌جزیره عربستان
* اوضاع سیاسی اجتماعی و اقتصادی شبه‌جزیره عربستان قبل از ظهور اسلام
* موقعیت جغرافیایی یثرب (مدینه)
* اوضاع سیاسی اجتماعی و اقتصادی مدینه تا هجرت پیامبر اسلام از مکه به مدینه
* روابط مناسبات بین یهود و دو قبیله اوس و خزرج
فصل دوم: «وحدت سیاسی مدینه»
* نگاهی به تلاش‌های پیامبر اسلام (ص) در دعوت از قبایل مختلف به اسلام و مشکلات تبلیغ دین اسلام در مکه
* زمینه‌ها و علل هجرت به یثرب (مدینه)
* نگاهی به اوضاع مدینه بعد از ورود پیامبر اسلام (ص)
* عقد پیمان اخوت و برادری بین مهاجر و انصار
فصل سوم: «امنیت مدینه و عوامل تهدید کننده آن»
* امنیت داخلی مدینه
* امنیت خارجی مدینه
* عوامل تهدید کننده امنیت مدینه
فصل چهارم: «شیوه برخورد پیامبر (ص) با عوامل تهدید کننده امنیت مدینه»:
* شیوه برخورد پیامبر (ص) با عوامل داخلی تهدید کننده امنیت مدینه
* شیوه برخورد پیامبر (ص) با عوامل خارجی تهدید کننده امنیت مدینه
* سیاست نظامی پیامبر (ص)
فصل پنجم: «نتیجه‌گیری».
