به گزارش سایت دانشنامه اهل‌بیت (ع) هفتمین جلسه شورای علمی دانشنامه اهل‌بیت (ع) در تاریخ 93/2/25 با حضور آقایان: الله‌اکبری، خراسانی، دیبا، رحمان‌ستایش، سبحانی، صرامی، صفری، مطهری، واسعی، هاشمی و یوسفی غروی برگزار شد که ریاست این جلسه را جناب آقای دکتر نعمت‌الله صفری فروشانی برعهده داشت و دبیر جلسه نیز جناب آقای خیرخواه بود.
دستور جلسه
ادامه بررسی مدخل‌های مصوب؛
خلاصه مذاکرات
در این جلسه از مدخل‌های زیرمحور شخصیت‌ها به مدخل‌های اصحاب امام کاظم (ع)، امام رضا (ع)، امام جواد (ع)، امام هادی (ع)، امام عسکری (ع) و شخصیت‌های عصر غیبت صغرا پرداخته شد.
همچنین درباره مدخل‌های بخش فرقه‌ها و جریان‌ها، وقایع و حوادث، قبایل، طوایف و خاندان‌ها، مفاهیم، القاب و کنیه‌ها، اموال و مکان‌ها بحث و بررسی صورت گرفت.
مصوبات جلسه
* در بخش اصحاب ائمه مدخل¬های زیر تصویب شد:
اصحاب امام کاظم (ع) (10 مدخل):
«ابراهیم بن ابی‌البلاد»، «ابراهیم بن ابی‌محمود»، «احمد بن محمد بن ابی‌نصر بزنطی»، «احمد بن محمد بن خالد برقی»، «حسن بن علی الوشاء»، «علی بن یقطین»، «محمد بن ابی‌عمیر بزاز»، «محمد بن حسن بن جمهور» و «محمد بن حسن بن شمون».
همچنین مصوب شد که «محمد بن بشیر» به «غالیان» ارجاع داده شود و مدخلی با عنوان «اصحاب اجماع» به تصویب رسید.
اصحاب امام رضا (ع) (15 مدخل):
«ابوالسرایا»، «احمد بن محمد بن عیسی اشعری»، «حسین بن سعید اهوازی»، «داود بن قاسم جعفری (ابوهاشم)»، «دِعبل بن علی خزاعی»، «زکریا بن آدم قم»، «عبدالسلام بن صالح هروی (اباصلت)»، «علی بن مهزیار اهوازی»، «محمد بن بحر شیبانی»، «محمد بن سنان»، «محمد بن علی قرشی (ابوسمینه)»، «محمد بن فرج رخجی» و «یونس بن عبدالرحمن».
همچنین مصوب شد که «حسن بن سعید اهوازی» به «حسین بن سعید اهوازی» و «صفوان بن یحیی بجلی» به «اصحاب اجماع» ارجاع داده شود. همین‌طور مدخل «محمد بن خالد برقی» که قبلاً مصوب شده بود مدخل ارجاعی به «احمد بن محمد» باشد، حذف گردید.
اصحاب امام جواد (ع) (1 مدخل):
«سهل بن زیاد آدمی».
اصحاب امام هادی (ع) (6 مدخل):
«احمد بن محمد بن سیاری»، «عبدالعظیم حسنی»، «عبداللّه بن جعفر حمیری»، «عثمان بن سعید عمری»، «فارس بن حاتم قزوینی»، «فضل بن شاذان نیشابوری».
اصحاب امام عسکری (ع) (4 مدخل):
«احمد بن هلال عبرتایی»، «سعد بن عبداللّه اشعری قمی»، «محمد بن حسن صفار» و «محمد بن نصیر فهری».
همچنین مصوب شد که «محمد بن حسن صفار»، صاحب کتاب «بصائر الدرجات» مدخل اصلی مستقل از «بصائر الدرجات» باشد.
زندگی در زمان غیبت صغرا (19 مدخل):
«ابراهیم بن هاشم قمی»، «ابن‌قبه رازی»، «ابوسهل نوبختی»، «احمد بن محمد بن سعید (ابن‌عقده)»، «جعفر بن محمد بن قولویه»، «حسین بن روح نوبختی»، «حسین بن منصور (حلاج)»، «عبدالعزیز بن یحیی جلودی»، «علی بن ابراهیم قمی»، «علی بن بابویه (پدر شیخ صدوق)»، «علی بن محمد سمری»، «محمد بن جریر رستم طبری»، «محمد بن عبداللّه بن مطلب (ابوالمفضل شیبانی)»، «محمد بن عثمان عمروی»، «محمد بن علی شلمغانی»، «محمد بن مسعود عیاشی»، «محمد بن همام اسکافی» و «هارون بن موسی تلعکبری».
همچنین تصویب شد که «حسین بن حمدان خصیبی» به «هدایة الکبری» ارجاع داده شد و مقرر گردید که مدخل «محمد بن جریر رستم طبری» مستقل از مدخل «المسترشد» باشد.
فرقه و جریان‌ها (17 مدخل):
«ادارسه»، «اسماعیلیه»، «بنوحسن (حسنیان)»، «توابین»، «خوارج»، «زنادقه»، «زیدیه (فرق مختلفش به آن ارجاع داده می‌شود)»، «سبائیه»، «عثمانیه»، «غالیان»، «فاطمیان»، «فطحیه»، «کیسانیه»، «معتزله»، «نصیریه» و «واقفیه».
یادآوری: 1- مدخل «جعفریه» به «جعفر بن علی (جعفر کذاب)» ارجاع داده شود. 2- مدخل‌های «جبریه» (اهل‌حدیث)، «قدریه»، «مجسمه»، «مرجئه»، «مشبهه»، «معطله»، «مفوضه» و «مقصره» به بخش معارف منتقل شود. 3 ـ دو مدخل «دعای ندبه» و «ادعیه منسوبه به ناحیه مقدسه» در حاشیه به تصویب رسید.
وقایع و حوادث (17 مدخل):
«برائت از مشرکان»، «تاسوعا»، «جمل»، «جیش اسامه»، «خندق»، «خیبر»، «سرایای امام علی (ع)»، «سقیفه»، «صفین»، «صلح امام حسن (ع)»، «عاشورا»، «غدیر»، «قتل عثمان»، «لیلة‌المبیت»، «مباهله»، «نهروان» و «یوم الانذار (به جای یوم الدار)».
قبایل، طوایف و خاندان‌ها (9 مدخل):
«آل‌اعین»، «آل‌فرات»، «بنو فضال»، «خاندان مهزیار»، «نوبختیان (خاندان نوبختی)»، «آل‌یقطین»، «اشعریون»، «جعفی» و «همدان».
یادآوری: 1- «خاندان‌ها» تیتری مستقل از «قبایل و طوائف» باشد. 2- بحث در این بخش مفتوح گذاشته شود تا با مطالعه بیشتر قبائل و خاندان‌های دارای شرایط این بخش، معرفی شوند.
مفاهیم (4 مدخل):
در این بخش مصوب شد که به‌جای عنوان «مفاهیم»، از عنوان «مفاهیم تاریخی» استفاده شود و ذیل آن مدخل‌های «باب امام (ع)» (به‌جای ابواب ائمه)، «حوزه علمیه»، «شرطة الخمیس» و «وکالت (سازمان یا شبکه)» بیاید.
همچنین باقیمانده مدخل‌های این بخش که ذیلاً آمده است، مصوب شد که به بخش معارف منتقل شود:
«اثناعشریه»، «اسوه»، «اصول اربعمأه»، «اعجاز»، «امامیه > اثناعشریه»، «اولو الامر»، «اهل‌بیت»، «بابیت»، «بیعت»، «تأویل»، «تبرک»، «تبری»، «تفویض (تشریعی و تکوینی)»، «توسل»، «توقیعات»، «تولی»، «حدیث ثقلین»، «حدیث کساء»، «حدیث منزلت»، «دلایل»، «دلایل‌نگاری»، «رافضه»، «الرضا من آل‌محمد»، «سدالابواب»، «صحابی»، «صدقات»، «صدقات النبی (ص) > صدقات»، «صدقات علی (ع) > صدقات»، «علمای ابرار»، «غلوّ»، «غیبت»، «فضایل»، «فضایل‌نگاری»، «مناقب»، «مناقب‌نگاری»، «مهدویت»، «مهر السنه»، «نص»، «نیابت (عامه و خاصه)»، «وصایت (وصیت فقهی)» و «ولایت‌عهدی».
القاب و کنیه‌ها (8 مدخل):
«ابن الرضا (ع)»، «ابن رسول‌اللّه (ص)»، «ابوتراب»، «امیر المؤمنین»، «بقیة اللّه»، «سبط النبی (ص)»، «سید الشهداء»، «قائم» و «مهدی».
اموال (2 مدخل):
«ذوالفقار» و «فدک».
مکان‌ها (19 مدخل):
«بغداد»، «بقیع»، «حسینیه»، «رأس الحسین (ع)»، «سامراء»، «قم»، «کاظمین»، «کربلا»، «کوفه»، «مدینه»، «مسجد سهله»، «مسجد کوفه»، «مشهد»، «مکه»، «نجف»، «وادی السلام»، «امامباره» و «فارس (ایران)».
همچنین مصوب شد که مدخل «تکیه» به «حسینیه» ارجاع داده شود.
یادآوری: درباره مدخل «جمکران» بحث شد و تصویب نشد.
